Sử dụng của con người đến các hệ sinh thái và tài nguyên trên Trái đất

Giá trị và các mối đe dọa đến hệ sinh thái

Thu hoạch từ biển © Anatrack Ltd

Vì sao các bạn phải quý trọng thiên nhiên? Có phải vì sinh kế của các bạn gắn liền với thiên nhiên như trường hợp của người dân sống ở vùng nông thôn của nhiều quốc gia? Vì các bạn thu hái nấm và trái cây tự nhiên, câu cá hay săn bắn? Ở một số quốc gia, thực phẩm được cung cấp từ các cửa hàng, nhưng nói chung có một phần ba nhân loại vẫn giữ truyền thống thu lượm thức ăn từ thiên nhiên. Có thể vì các bạn thích nhìn ngắm thiên nhiên khi đang đi dạo ngoài trời để giảm căng thẳng? Nếu như vậy, các bạn đang sử dụng những dịch vụ văn hóa và sản xuất của hệ sinh thái. Lửa rừng, ngập lụt và dịch hại ảnh hưởng đến mùa màng và nhà cửa thường là hệ quả của chức năng điều hòa của hệ sinh thái đã bị phá hỏng. Tất cả chúng ta đều phụ thuộc vào các quá trình sinh thái giúp tạo ra không khí trong lành, nước sạch và khí hậu ôn hòa.

Tác động của con người đến hệ sinh thái

Công nghiệp có thể gây ô nhiễm không khí, đất và nước © Hramovnick/Shutterstock

Khi biến đổi các hệ sinh thái cho lợi ích của con người chúng ta có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực. Những vùng đồng cỏ, rừng và đất ngập ngập nước có lớp thổ những màu mỡ có thể được chuyển đổi thành đất trồng trọt chuyên canh. Việc này làm mất đi lớp thảm thực vật nguyên thủy vốn là nơi ở của nhiều loài sinh vật bản địa. Kết quả là độ màu mỡ của đất đai bị giảm đi. Ở những nơi không thích hợp cho nông nghiệp thâm canh, việc chăn thả gia súc quá mức làm giảm các loài sinh vật hoang dã cùng với những hệ lụy do việc mất đi các loài săn mồi cũng như tác động của chăn thả gia súc lên thảm thực vật tự nhiện. Ở những vùng ít màu mỡ hoặc khó tiếp cận như lãnh nguyên, đầm lầy và sa mạc, hoạt động nghỉ dưỡng có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực. Không nơi nào trên Trái Đất còn trong điều kiện tuyệt đối hoang sơ. Ngay cả khi không có các tác động trực tiếp của du khách hay cộng đồng địa phương, rác thải nhựa và các chất gây ô nhiễm xả vào khí quyển và các vùng nước trên toàn thế giới có thể di chuyển đến những nơi xa xôi hẻo lánh nhất. Đó là chưa nói đến đến tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu. Một số vấn đề có phạm vi tác động rộng lớn khác bao gồm lan truyền vô ý các loại bệnh tật và việc du nhập các loài sinh vật ngoại lai vốn có sức sống mạnh mẻ hơn các loài bản địa. Tất cả những vấn đề trên làm suy giảm dịch vụ và sản phẩm các hệ sinh thái tự nhiên đang cung cấp cho con người và các loài sinh vật khác cùng sống trên Trái Đất với chúng ta.

Quản lý tác động của con người đến hệ sinh thái

Khi có vấn đề xảy ra, các cộng đồng địa phương thường phát hiện và đôi khi có thể tự khắc phục bằng các biện pháp ít tốn kém. Để quản lý chức năng của hệ sinh thái cần có nhiều kỹ năng khác nhau, bao gồm nỗ lực của nông dân, người khai thác rừng, ngư dân, thợ săn, người thu hái sản vật thiên nhiên, người làm vườn, người đi du lịch sinh thái, cùng với sự trợ giúp của các nhà khoa học và nguồn tài chính từ chính phủ. Khi có đủ thời gian và trong những điều kiện thích hợp, sự phong phú của các hệ sinh thái có thể được phục hồi ở mức độ nào đó. Một số thành phần, ví dụ thực vật, động vật nhỏ và côn trùng, có thể được phục hồi khá nhanh chóng, trong khi các khu rừng thành thục cần nhiều thập kỷ, lớp thổ nhưỡng màu mỡ cần đến nhiều thế kỷ mới có thể được khôi phục. Các nhà khoa học và chính phủ cần khích lệ và hỗ trợ nỗ lực của cộng đồng địa phương. Người dân địa phương cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động bảo tồn, ngược lại họ cũng cần được cho phép khai thác một cách bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên đang được phục hồi.