Mchoro wa virusi vya COVID-19 kutoka kwa picha ya darubini ya kielektroniki. © Shutterstock/Midnight Movement
Wanyamapori huchangia kwa usalama wa chakula na maisha ya jamii nyingi mashinani. Hata hivyo, ni muhimu kula nyama katika hali iliyo salama kwa afya ya binadamu, vilevile kuendelea kuwepo kwa idadi ya wanyama. COVID-19, kama Ebola, inasababishwa na virusi ambavyo vilifikia binadamu kutoka kwa wanyama wengine. Huja COVID-19 ilitoka kwa popo na kuambukiza wanyama wengine wa mwituni kabla ya binadamu. Virusi na bakteria vimeingia binadamu kutoka kwa viumbe vingine kwa muda wetu wote wa mabadiliko. Wakati wa mabadiliko, hii wakati mwingine ilipeana manufaa. Kwa hivyo, sehemu za seli zetu mwanzoni zilikuwa bakteria huru. Hata hivyo, mchakato wa kuzoea unaweza kuwa polepole na hatari.
Hatari ya kifo kutokana na COVID-19 iko juu zaidi kwa binadamu wa zaidi ya miaka 60-70. Kujaribu kuokoa maisha kumedunisha huduma za kimatibabu katika nchi zilizo na uchumi ulioendelea na kunaanza kufanya hivyo katika nchi zenye uchumi unaoanza kuimarika. Kutakuwa na matokeo kwa sababu ya uhifadhi. Athari moja itakuwa uharibifu mkubwa kwa maisha, huku watu wakifidia kwa kutumia raslimali zaidi, isiyo kwa muda mrefu. Hata hivyo, kuna athari za manufaa kwa mabadiliko ya hali ya hewa, kupitia kwa watu kujifunza kufanya kazi kutoka nyumbani zaidi na kutumia mafuta yaliyochimbwa kidogo kwa usafiri mrefu.
Suluhisho za muda mrefu
Wanyama familia moja na binadamu ni wazuri kutazama lakini hatari kuwala. © Shutterstock/Julian Popov
Kuna njia za kuchukua zote za baadaye na za mara moja. Tunahitaji kufikiri kwa makini, kuzuia kuleta madhara kwa mazingira na kwetu sisi. Kwa mfano, watu wengine wanasema COVID-19 ndiyo sababu kwa binadamu kutokula wanyama wengine, au pia kutangamana nao. Hata hivyo, banadamu wamezoea virusi na bakteria kutoka kwa wanyama pori na wanyama wa nyumbani kwa milenia. Miili yetu ina viumbe vidogo vidogo vingi, sanasana vilivyo na umuhimu kwetu. Tunajihusisha na wanyama kwa kila tunalofanya, kutoka kwa mabuu mchangani ambako watoto hutambaa hadi ndege na wanyama wanaonyonyesha kutembelea nyumbani kwetu. Hata hivyo, chakula chochote kutoka mwituni kinahitaji kuwa cha afya na kuthibitiwa kuwepo kwa muda mrefu.
Kwa suala hili, tunahitaji kuwa haswa wangalifu na viumbe vilivyo na uhusiano wa karibu nasi. Ikiwa wazi kwamba magonjwa ya kusambaa hayatoki kwa wanyama wa damu baridi, kama samaki na wanyama wanaotambaa, tuko hatarini kupata magonjwa yanayopatikana kwa wanyama familia ya binadamu na popo. Itakuwa busara kutowala wanyama familia ya binadamu na kupunguza utangamano na popo na kinyesi chake. Ni ujinga, vilevile kukosa utu, kuwaleta wanyama hai wa mwituni kwa masoko ya vyakula. Hata hivyo. tunahitaji kupiga marufuku utangamano na viumbe vingine ambavyo tumeshazoeana, au ambavyo havina hatari ya mangonjwa? Hapana. Hii itakuwa ujinga pia, haswa iwapo uthibiti na matumizi mazuri yanahimiza watu kuishi na viumbe na kuhifadhi mifumo yao wa ikolojia. Zaidi, huu ndio wakati madhara kwa uchumi wetu yanaongeza presha ya ujenzi yanayoweza kudhuru mazingira. Mazingira yetu yanahitaji msaada wote yanayoweza kupata kutoka kwa watu wanaothamini mazao ya mifumo ya ikolojia iliyo na afya.
Suluhisho za mara moja
COVID-19 inachukia sabuni! © Shutterstock/Red Confidential
Mara moja, kitu cha muhimu zaidi ni kutosambaza virusi kwa kuambukiza watu wengine. Bayolojia ya ujuzi wa Covid-19 inatuambia kwamba kama virusi havisambai kati ya watu kwenye pahali nyevu au katika matone ya maji, haitakuwepo mashinani. Kwa hivyo, kila mmoja wetu anahitaji ku:
Kaa mbali na watu, kupunguza kutangamana na virusi katika matone waliyopumua nje;
Usisafiri au kukusanyika katika vikundi, ambapo inaongeza hatari hizi zote mbili.
Vaa barakoa unapozingirwa na watu wengi katika mazingira yaliyobanwa au katika umati.
Osha mikono na tumia viua viini kila pahali kuzuia kueneza virusi kwenye macho, pua au kinywani.