Onze Missie

Naturalliance geeft mensen - waar ze ook leven - een leidraad om de rijkdommen en diensten van de natuur te herstellen en te onderhouden.

 

Ecosystemen en hulpbronnen

Earthrise gezien vanaf Apollo 8 in maanbaan © NASA
Earthrise gezien vanaf Apollo 8 in maanbaan © NASA

Stelt u zich de aarde voor als een voetbal die je met gestrekte armen vast hebt. De ecosfeer, de laag op en onder bodem en water waar leven mogelijk is, is dunner dan de dikte van uw nagel! Die kwetsbare ecosfeer bevat een prachtig mozaïek van systemen, opgebouwd uit planten, dieren en andere organismen samen met de bodem, het water en de lucht waar ze van afhankelijk zijn. Wij maken deel uit van deze ecosystemen, zoals bossen, bergen, graslanden, woestijnen, meren, rivieren en zeeën. Voor ons bestaan zijn wij afhankelijk van de gezondheid en de hulpbronnen van de ecosystemen van de aarde.

Organismen binnen ecosystemen

De Patrijs, vlaggenschip voor gezonde akkers © Matej Vranič
De Patrijs, vlaggenschip voor gezonde akkers © Matej Vranič

Stelt u zich een kleine populatie voor van een bepaald organisme (planten, dieren, schimmels of andere micro-organismen) in een ecosysteem met een overdaad aan voedsel en habitat, en weinig of geen roofdieren, ziektes of parasieten, of welke andere doodsoorzaak dan ook. Proeven laten zien dat een dergelijke populatie gaat groeien. Hoe snel de vermenigvuldiging gaat hangt af van de grootte van het organisme; verdubbeling bij bacteriën kan al binnen een paar minuten, maar bij olifanten kost het een decade of nog langer; populaties van veel kleine dier- en plantensoorten kunnen zich meerdere malen verdubbelen in een jaar tijd. Dergelijke populaties lopen op een gegeven moment tegen de grenzen aan van het beschikbare voedselaanbod waarna ze instorten als gevolg van voedselgebrek. Doorgaans echter groeien populaties van volwassen planten en dieren niet op die manier. Ongelukken, roofdieren en ziektes romen het overschot aan jonge dieren en planten beschikbaar voor groei van de populatie af, relatief weinig verhongeren. Maar nog minder individuen bereiken hun “oude dag”. De dode organismen bieden mogelijkheden van overleving voor andere organismen, inclusief voor onszelf.

Onze impact op ecosystemen

Gedurende duizenden jaren leefden wij mensen als jagers-verzamelaars voordat we leerden dieren te domesticeren en gewassen te verbouwen. Landbouw verbreidde zich snel na de laatste ijstijd. Het zorgde voor een stabiele voedselproductie waardoor nederzettingen zich ontwikkelden en tot bloei kwamen, wat uiteindelijk uitmondde in de opkomst van steden. De bevolking nam dramatisch toe met veel schade aan ecosystemen en klimaat tot gevolg. Als bepaalde drempelwaarden overschreden worden, functioneren ecosystemen niet meer goed, wat problemen voor mens en natuur met zich meebrengt. In landelijke gebieden waar deze systemen niet behoorlijk beheerd worden, kan menselijk handelen leiden tot overgebruik van wilde soorten. Stadsbevolkingen zijn afhankelijk van intensieve productie door landbouwecosystemen elders. In onze moderne wereld begrijpt slechts een minderheid van burgers de onderliggende processen en wetgeving tot stand gekomen dankzij een meerderheid van stadsbewoners zijn vaak onpopulair bij de plattelandsbevolking. Met de huidige wereldbevolking - groter dan ooit - is het moeilijk schadelijke invloeden op ecosystemen te vermijden zonder een goed afgestemde en goed geïnformeerde aanpak waarbij zowel wetenschappelijke inzichten als praktijkervaringen meegenomen worden.