सन् १९८६ मा रिएक्टर विस्फोटपछि प्रिप्याट र चेर्नोबिललाई परित्याग गरिएको थियो। © R.Vicups/Shutterstock
आधुनिक युद्धहरूले पारिस्थितिकीय प्रणालीको लागि क्षति सिर्जना गर्दछ, बोटबिरुवा र जनावरहरूको अत्यधिक खपतदेखि आगो र प्रदूषणसम्म, जसले औद्योगिक साइटहरूबाट हरितगृह ग्याँसहरू मुक्त गरेर वासस्थानहरू नष्ट गर्दछ। बायोटा सबैभन्दा बिस्तारै गतिहीन प्रजातिहरूको लागि निको हुन्छ जुन बिस्तारै प्रजनन गर्दछ। वनहरू पुनर्जीवित हुन सयौं वर्ष लाग्न सक्छ। तसर्थ, जेनेभा महासन्धिले युद्धमा रहेका राष्ट्रहरूलाई "व्यापक, दीर्घकालीन र गम्भीर क्षति" बाट प्राकृतिक वातावरणको रक्षा गर्न आवश्यक छ र युद्धका विधिहरू वा साधनहरूलाई निषेध गर्दछ जुन "त्यस्तो क्षति को कारण हुन सक्छ वा आशा गर्न सकिन्छ"। यस्तो क्षति आणविक हतियारको प्रयोगबाट अवश्यम्भावी रूपमा उत्पन्न हुनेछ। युक्रेनको चेर्नोबिलमा सन् १९८६ मा आणविक भट्टी विस्फोट भएको थियो, त्यहाँ ३० वर्षमा माटोको धेरै काम ठीक भएको छ, तर बायोटामा अन्य प्रभावहरू अझै लामो समयसम्म रहन सक्छ। धेरै आणविक हतियारहरूको प्रयोगबाट इकोस्फीयरको लागि खतराहरूमा 'आणविक जाडो' को सम्भावना समावेश छ जसमा धेरै वर्षसम्म बिरुवाहरूको थोरै वृद्धि हुन्छ।
शासनको विफलता
चेचन्या युद्धद्वारा क्षतिग्रस्त भवन हरू र रूखहरू © भी.मेल्निक/शटरस्टक
युद्धले शासनको असफलताको प्रतिनिधित्व गर्छ । मानिस सामाजिक र प्रतिस्पर्धी दुवै प्राणीको रूपमा विकसित भएको छ। आक्रामक प्रतिस्पर्धाको खतराको कारण, समाजभित्र व्यक्तिहरूको व्यवहारलाई नियमन गर्न सामाजिक नियमहरू विकास गरियो। हालै, संयुक्त राष्ट्रसंघ र अन्य विश्वव्यापी मञ्चहरूले समाजहरूमा व्यवहारका आदर्श मापदण्डहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय सहमतिलाई औपचारिक रूप दिए, उदाहरणका लागि जेनेभा कन्भेन्सनमार्फत। समाजले समयअनुसार आफ्नो आन्तरिक नियम परिवर्तन गर्छ, तर आफ्नै गतिमा परिवर्तन गर्नुपर्छ । आधुनिक सञ्चारले परिवर्तनलाई गति दिन सक्छ तर गलत सूचनाले ध्रुवीकरण गर्न सक्छ र आक्रामकता निम्त्याउन सक्छ।
अप्रत्यक्ष प्रभावहरू र सम्भावित विश्वव्यापी-साथ-स्थानीय समाधान
युद्धजहाज नजिकै हंस शान्तिपूर्वक पौडी खेल्छन् © एलेन ६/सटरस्टक
युद्धको अप्रत्यक्ष प्रभाव इकोस्फीयरको लागि सबै भन्दा हानिकारक हुन सक्छ। मानवजातिले कोभिड–१९ विरुद्ध युद्ध लड्नुपरेको छ, तर जलवायु परिवर्तनबाट अझ गम्भीर खतराको सामना गर्नुपरेको छ । यो खतराबाट बच्नका लागि नवीकरणीय ऊर्जामा संक्रमणको लागि राष्ट्रहरू र सबल राष्ट्रिय अर्थतन्त्रहरूबीच एकमत हुनु आवश्यक छ। राष्ट्रहरूभित्र र राष्ट्रहरूबीचको आक्रामकताले राष्ट्रिय अर्थतन्त्रलाई मात्र क्षति पु¥याउँदैन तर जलवायु परिवर्तनलाई सम्बोधन गर्ने आवश्यकताबाट जनताको ध्यान पनि विचलित पार्छ। सूचना प्रवाहमा प्रतिबन्ध लगाएर देशहरू बीच र इन्टरनेट-मध्यस्थता ध्रुवीकरणद्वारा देशहरू भित्र यो आक्रामकता बढाउन सकिन्छ। तसर्थ, भूमि र प्रजातिको व्यवस्थापन गर्ने स्थानीय मानिसहरू जलवायु परिवर्तनविरुद्ध संयुक्त संस्कृति सिर्जना गर्नुको साटो प्रकृतिका अन्य चासोहरूप्रति असहिष्णु हुन सक्छन्, जब सामाजिक सञ्जालद्वारा विभिन्न दिशाहरूमा विचारहरू प्रवाहित हुन्छन्।
तथापि, इन्टरनेटले शासनका अवसरहरू सिर्जना गर्दछ जुन सांस्कृतिक अखण्डताको लागि यसको खतराको रूपमा गहिरो छ। जसरी सहमतिको सम्झौताले संयुक्त राष्ट्रसंघलाई डोऱ्याउँछ, त्यसरी नै धेरै चासोको सहमति नै स्थानीय सरकारको आधार हो। इन्टरनेटले ग्लोकल (स्थानीयसँग विश्वव्यापी) शासन सक्षम गर्दछ, उदाहरणका लागि स्थानीय ज्ञान र निगरानीको साथ वैश्विक स्तरबाट मार्गदर्शनको लागि आदान-प्रदान गरिन्छ (यस नेटवर्कमा जस्तै)। सहमतिको निर्णयका साथ स्तरहरूमा बढ्दो संगठनले मानवतालाई राष्ट्रिय र संघीय स्तरमा एकल वा बहु-पार्टीहरूसँग शासन कसरी उत्तम काम गर्न सक्छ भनेर पत्ता लगाउन समय दिन सक्छ।